بوستر پمپ آتشنشانی

توضیحات

بوستر پمپ آتشنشانی

بوستر ست پمپ مجموعه‌ای است که کارکرد آب‌رسانی را در نیازهایی از قبیل تأمین آب آشامیدنی مصرفی، سیستم‌های گرمایش و سرمایش، سیرکولاسیون و آتش‌نشانی تأمین می‌نماید. در این میان، يكي از عمده‌ترین قسمت‌های تأسيسات اطفاء حریق آبي در ساختمان‌ها، بوستر پمپ آتش‌نشانی است. عوامل متعددي در عملكرد صحيح بوستر پمپ آتش‌نشانی تأثیرگذار است. طراحی و محاسبه، ساخت و كنترل، سرويس و نگهداری بوستر ست پمپ آتش‌نشانی بسیار حائز اهمیت است.

نخستین گام، انتخاب پمپ مورد استفاده در ساخت بوستر پمپ آتش‌نشانی است. انتخاب پمپ آتش‌نشانی بر اساس استانداردهاي بین‌المللی صورت می‌گیرد.

سایزینگ پمپ

بوستر پمپ آتش‌نشانی بايد مجهز به پمپ‌های سانتريفوژ زميني با سيل گرافيتي با يك قطره چكه آب در دقيقه از سيل آن باشد و استفاده از انواع پمپ‌های طبقاتي اعم از افقي يا عمودي در ساخت بوستر پمپ آتش‌نشانی مجاز نمی‌باشد.

بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی می‌تواند همراه جاكي پمپ و يا بدون جاكي پمپ ساخته شوند. این پمپ‌ها برای ثابت نگه‌داشتن فشار در تمام زمان‌ها در سیستم آتش‌نشانی استفاده می‌شود که برای جبران افت فشار ناشي از نم و نشت آب از شيرآلات و اتصالات سیستم آتش‌نشانی بکار گرفته می‌شود، همچنین از ایجاد ضربه قوچ وقتی پمپ اصلی وارد مدار می‌شود، جلوگیری می‌کنند. بوستر پمپ آتش‌نشانی بايد مجهز به دو پمپ اصلي باشد بطوريكه هر يك از آن‌ها قادر به تأمين حداكثر مقدار آب آتش‌نشانی موردنیاز در فشار موردنظر باشند. به عبارتي هر بوستر پمپ آتش‌نشانی داراي يك پمپ اصلي و يك پمپ رزرو مطابق با مشخصات پمپ اصلي است.

نقطه كار بوستر پمپ

مهم‌ترین مسئله در انتخاب پمپ آتش‌نشانی، منحني مشخصه آن است. مناسب‌ترین پمپ جهت تأمين فشار سيستم آتش‌نشانی پمپي است كه منحني مشخصه آن در محدوده ظرفيت موردنظر، از شيب نسبتاً كم برخوردار باشد. منحنی عملکرد پمپ باید به‌گونه‌ای باشد که در دبی­های بیش از ۱۵۰ درصد نقطه کاری، هد پمپ بیش از ۶۵ درصد افت نکند. در چنين شرايطي تغييرات مصرف آب با تغييرات نسبتاً کم‌فشار توأم خواهد بود. اگرچه در اين محدوده راندمان پمپ نسبتاً كم است ولي بايد توجه داشت كه بوستر پمپ آتش‌نشانی مصرف کاملاً محدود دارد، لذا پائين بودن راندمان آن تأثیرگذار نمی‌باشد.

تنظيم فشار

از آنجا که بوستر پمپ آتش‌نشانی یک مجموعه تقویت فشار دور ثابت است، تنظيم فشار در آن بسيار حائز اهميت می‌باشد. تنظيم فشار در بوستر پمپ آتش‌نشانی به‌وسیله سوئيچ فشار انجام می‌گیرد. به دلیل اهمیت کاربرد این قطعه، بهتر است از برندهای معتبر استفاده گردد. بر اساس استانداردهاي بین‌المللی هر يك از پمپ‌های اصلي در بوستر پمپ آتش‌نشانی بايد از يك سوئيچ فشار به‌طور مستقل فرمان بگيرد.

هر سوئيچ فشار داراي دو تنظيم است:

1. دامنه فشار (Range)
2. تغییرات فشار (Diff)

در انتخاب سوئيچ فشار بايد دقت شود تا دامنه و تغييرات فشار آن در محدوده فشار كار بوستر پمپ قرار داشته باشد. حداكثر فشار بوستر پمپ با دامنه فشار (Range) و حداقل فشار با توجه به كاهش فشار نسبت به فشار مذكور با تغییرات فشار (Diff) تنظيم می‌شود. اين تنظيمات بايد به‌گونه‌ای باشد كه با توجه به منحني مشخصه بوستر پمپ در حداقل و حداكثر مصرف آب آتش‌نشانی، حداكثر فشار بوستر پمپ پائین تر از حداكثر فشار سوئيچ فشار و حداقل فشار بوستر پمپ بيشتر از حداقل فشار سوئيچ فشار قرار گيرد. در اين شرايط مادامی‌که از بوستر پمپ استفاده می‌شود، بوستر پمپ در حال كار خواهد بود ولي با بسته شدن آخرين مصرف‌کننده اطفاء حريق آبی، فشار بوستر پمپ به حداكثر فشار سوئيچ فشار می‌رسد و بوستر پمپ خاموش می‌گردد. بايد توجه داشت كه در بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی مجهز به جاكي پمپ، پرشرسوئيچ اين پمپ بايد به‌گونه‌ای تنظيم شود كه حداقل فشار آن بالاتر از حداقل فشار سوئيچ فشارهاي پمپ اصلي و پمپ رزرو باشد تا به هنگام كار آن براي جبران نم و نشت شبكه آتش‌نشانی مانع از روشن شدن پمپ اصلي و رزرو شود.

شيرآلات

در ورودي و خروجي هر يك از پمپ‌های بوستر پمپ بايد از شير فلكه قطع و وصل استفاده شود. اين شیرفلکه‌ها بايد قبل از اتصال پمپ و ساير شيرآلات ملحق به آن، به كلكتورهاي پمپ متصل گردند. در خروجي هر يك از پمپ‌های بوستر پمپ بايد از شير یک‌طرفه استفاده شود. استفاده از شير یک‌طرفه موجب می‌گردد تا آب شبكه لوله‌کشی مجدداً به مخزن ذخيره آب برنگردد و يا آب خروجي هر پمپ از طريق خروجي ساير پمپ‌های بوستر پمپ كه خاموش هستند، به‌واسطه كلكتور مكش مجدداً به مكش پمپ در حال كار برنگردد. لرزه‌گیر مهار دار در ورودي و خروجي هر يك از پمپ‌ها جهت جلوگيري از انتقال لرزش ناشي از كار هر يك از آن‌ها به ساير پمپ‌ها و شبكه لوله‌کشی بايد نصب شود.

در مواردي كه در ساخت بوستر پمپ‌ها از پمپ‌هایی با كيفيت بالا كه عموماً بدون صدا و لرزش هستند استفاده گردد، نيازي به استفاده از لرزه‌گیر نمی‌باشد. در چنين مواقعي جهت جلوگيري از انتقال حداقل لرزش پمپ‌ها توصيه می‌شود در محل اتصال كلكتورهاي مكش و رانش بوستر پمپ به شبكه لوله‌کشی از لرزه‌گیر استفاده شود. براي جلوگيري از ورود مواد خارجي به بوستر پمپ و شبكه لوله‌کشی و ساير تجهيزات اطفاء حريق آبي، در ابتداي لوله تغذيه آب خروجي از منبع ذخيره آب آتش‌نشانی بايد از شيرفلكه قطع و وصل و سپس صافي با توري گالوانيزه يا استيل استفاده شود.

نوع شير قطع و وصل ورودي و خروجي پمپ‌های بوستر پمپ و شير قطع و وصل اصلي ورودي و خروجي بوستر پمپ عموماً كشويي يا پروانه‌ای است در صورت استفاده از شير پروانه‌ای بايد توجه داشت از آنجائی که باز و بسته كردن شير با ربع گردش دسته شير صورت می‌گیرد، اين عمل به هنگام خاموش بودن پمپ و در غير این صورت به‌ملایمت انجام شود تا شبكه مصرف با تغييرات آني فشار و پديده ضربه قوچ مواجه نشود.

شیرآلات مورد استفاده در ساخت بوستر پمپ تا ۲ اينچ دنده‌ای برنجي و از ۲/۱ ۲ اینچ به بالا چدني فلنجي می‌باشد. در عمل براي همگوني می‌توان تا ۴ اينچ نيز از شيرآلات برنجي استفاده نمود. كلاس شيرآلات و اتصالات مورد استفاده در ساخت بوستر پمپ بايد با توجه به فشار كار بوستر پمپ انتخاب شود. فشار كار شيرآلات و اتصالات بايد حداقل ۵/۱ برابر فشار كار بوستر پمپ باشد. با توجه به اينكه فشار تست کارخانه‌ای شیرآلات و اتصالات نيز ۵/۱ برابر فشار كلاس مربوطه است، لذا در صورت رعايت موارد فوق انتخاب شيرآلات و اتصالات با ضريب اطمينان كافي انجام شده است.

كلكتور

ساخت كلكتورهاي بوستر پمپ آتش‌نشانی از لوله و اتصالات در صورت رعايت كلاس كار آن‌ها بلامانع است ولي عموماً با توجه به بالا بودن فشار كار بوستر پمپ آتش‌نشانی و به‌منظور برخورداري از ضريب اطمينان بيشتر، ساخت كلكتورهاي آتش‌نشانی اغلب با استفاده از لوله فولادي سياه مانیسمان انجام می‌گیرد و براي شناخت از ساير بوستر پمپ‌ها در موتورخانه يا پمپ خانه پس از ضدزنگ با دو دست رنگ رويه قرمز روشن پوشيده می‌شود.

تابلوي برق بوستر پمپ

تابلوي برق بوستر پمپ از بخش‌های مختلفی ساخته می‌شود. در درجه اول، قاب تابلو از ورق سياه به ضخامت مناسب، متناسب با ابعاد تابلو حداقل به ضخامت ۵/۱ میلی‌متر ساخته شود که با رنگ الكترواستاتيك کوره‌ای پوشيده می­شود. همچنین، قاب تابلو بايد حداقل داراي درجه حفاظت IP-54 باشد. ابعاد تابلوي برق نیز بايد به‌گونه‌ای باشد تا فضاي كافي براي نصب تجهيزات تابلويي با فواصل مناسب به‌منظور امكان تعمير و سرويس و نگهداري آتي وجود داشته باشد. براي عبور سیم‌های ارتباطي بين تجهيزات تابلويي بايد از کانال‌های برق پلاستيكي با ابعاد مناسب به‌گونه‌ای استفاده شود كه فضاي كافي براي عبور سیم‌ها و يا تعويض آن‌ها وجود داشته باشد.

در تابلوي برق بوستر پمپ بايد از چراغ‌های سيگنال يا LED براي نشان دادن عملكرد بوستر پمپ و كار هر يك از پمپ‌های بوستر پمپ وجود داشته باشد. علاوه بر چراغ‌های سيگنال مذكور، در بوستر پمپ‌های پيشرفته چراغ‌های ديگري براي نشان دادن حداقل سطح آب منبع ذخيره و آژير اعلام خرابي و يا ترمینال‌های خاص براي نصب آن‌ها وجود دارد. تجهيزات تابلويي مورد استفاده در ساخت تابلوي برق بوستر پمپ با توجه به قدرت الكتروپمپ ها بايد  انتخاب شود. همچنین، مدار قدرت الكتروپمپ هاي با قدرت ۱۵ اسب و به بالا بايد با راه‌اندازی ستاره-مثلث باشد.

نصب و راه‌اندازی

محل نصب بوستر پمپ آتش‌نشانی بايد کاملاً تراز باشد و در مكاني نصب شود كه فضاي لازم و كافي براي سرويس و نگهداري بخش‌های مختلف آن از جمله تابلوي برق، الكتروپمپ­ها و غیره جود داشته باشد. يكي از تجهيزات جانبي بوستر پمپ كه عموماً به هنگام نصب و راه‌اندازی بايد موردتوجه قرار گيرد منبع ديافراگمي است. منبع ديافراگمي كه در بوستر پمپ آتش‌نشانی در درجه اول براي جذب ضربه قوچ ناشي از روشن و خاموش شدن الكتروپمپ ها پیش‌بینی می‌شود، بايد به‌واسطه لوله هم سايز با فلنج ديافراگم آن به كلكتور خروجي بوستر پمپ متصل شود. لوله مذكور در محل اتصال به كلكتور رانش بوستر پمپ بايد به يك شير فلكه قطع و وصل و در محل اتصال به منبع ديافراگمي به يك مهره ماسوره مجهز باشد تا امكان از مدار خارج كردن منبع ديافراگمي براي تعويض تيوپ آن فراهم شود. حجم منبع ديافراگمي درصورتی‌که سوئيچ فشارهاي بوستر پمپ آتش‌نشانی با توجه به نقطه كار بوستر پمپ صحيح انتخاب و تنظیم‌شده باشد می‌تواند حتي ۱۰۰ لیتری نیز باشد.

سرويس و نگهداري

بر اساس استانداردهای بین‌المللی بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی بايد داراي برنامه‌های سرويس و نگهداري مرتب از جمله بازديد روزانه، سرویس‌های هفتگي، ماهانه، سه‌ماهه، شش‌ماهه، سالانه و … باشند. متأسفانه عليرغم تأکید استاندارد NFPA، سرویس‌های لازم براي بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی انجام نمی‌شود ازاین‌رو بهتر است از بوستر پمپ آتش‌نشانی خود سرويس استفاده شود.

در تابلوي بوستر پمپ آتش‌نشانی خود سرويس از تجهيزات خاصي استفاده شده است تا اين امكان فراهم آيد كه هريك از پمپ‌های بوستر پمپ آتش‌نشانی در طول هفته متناسب با روز و ساعت تنظيم شده براي هر يك از آن‌ها به‌طور اتوماتيك براي مدت زمان معين قابل تنظيم روشن شود. روي كلكتور خروجي اين نوع بوستر پمپ‌ها تأسيساتي پيش بيني شده است تا در طول زمان روشن بودن خود سرويس هر يك از الكتروپمپ ها آب خروجي از پمپ را از مسير باي پاس مجدداً به منبع ذخيره آب آتش‌نشانی برگرداند.

علاوه بر تجهيزات مذكور، در خروجي لوله اصلي آتش‌نشانی از كلكتور رفت بوستر پمپ از يك فلوسوئيچ استفاده شده است تا به هنگام وقوع آتش‌سوزی و جاري شدن آب در شبكه آتش‌نشانی يا بسته شدن مدار برقي آن و امكاناتي كه در مدار كنترل و فرمان تابلوي بوستر پمپ آتش‌نشانی خود سرويس پيش بيني شده، موجب باز شدن مدار خود سرويس مذكور گشته و بوستر پمپ را با همان فرمان‌های پرشرسوئيچ هاي پيش بيني شده كنترل نمايد.

بوستر پمپ آتش‌نشانی خود سرويس، با از بين بردن خطر گريپاژ خودبه‌خود پمپ‌های بوستر پمپ (جامپ كردن پمپ‌های بوستر پمپ) موجب می‌گردد تا بوستر پمپ آتش‌نشانی هميشه آماده كار و مقابله با حريق باشد و ازاین‌رو توصيه می‌شود از بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی خود سرويس در تأسيسات ساختمان استفاده شود.